[toc]
دیزاین یا طراحی چیست؟
به‌صورت خاص دیزاین یعنی تفکر درراستای نوافرینی، تعیین‌کردن و بازآفرینی است. در معنای عام به‌معنای فرآیند حل مسئله با هدف تبدیل وضعیت موجود به وضعیت مطلوب‌تر است.
طراحی یعنی کاتالیزور نوآوری در کسب‌وکار. عاملی برای ایجاد فرهنگ نوآوری در کسب‌وکارها در سه سطح محصول، خدمات و مدل کسب‌وکار است.
مطالعات جهانی نشان می‌دهد کسب‌وکارهایی که از طراحی برای نوآوری در مدل کسب‌وکار استفاده می‌کنند، چهار برابر درآمد بیشتری نسبت به کسانی که از نوآوری در حوزۀ محصول و خدمات استفاده می‌کنند، دارند. استفاده از دیزاین در طراحی مدل‌های کسب‌وکار باعث افزایش درآمدها می‌شود.
طراحی یک فرآیند تحلیلی-خلاق برای یافتن مسئلۀ درست و حل آن رویکردی مشتری‌محورانه برای حل مسئله، تسهیلگر خلق ارزش در کسب‌وکار، فرآیندی مبتنی بر یادگیری از طریق انجام‌دادن و دریافت بازخورد است.
اساساً یکی از مهم‌ترین دلایل شکست کسب‌وکارها این است که کارآفرین‌ها و مدیرعامل‌های شرکت‌ها، محصولات و خدمات و مدل‌های کسب‌وکار را بر اساس پیش‌فرض‌های ذهنی خود، نه بر اساس واقعیاتی که در بازار وجود دارد توسعه می‌دهند. نزدیک به 42درصد از دلایل شکست کسب‌وکارهای نوپا و استارتاپ‌ها مربوط به کسب‌وکارهایی که است هیچ بازاریی برای محصول و خدمات آنها وجود نداشته؛ بنابراین بهتر است روند بر اساس بازار استوار شود.
یکی از ویژگی‌های دیزاین این است که ایده‌ها در قالب فرضیه و سناریو مطرح می‌شود، سریع تست می‌شوند و در بازار از آنها نتیجه گرفته می‌شود.
سه رکن نوآوری مبتنی بر دیزاین
• موفقیت تجاری
• امکان‌پذیری فنی
• مطلوبیت انسانی
یک طراحی خوب در نقطۀ همجوشی این سه مولفه، پدید می‌آید.
طراحی صنعتی در توسعه بازار چه محصولات و کسب‌وکارهایی اثربخشی بیشتری دارد؟
• کسب‌وکارهایی که تجربه‌های کاربران در موفقیت آنها نقش اساسی دارد. مانند: کسب‌وکارهایی که بسته‌بندی در آنها حرف اول را می‌زند؛ زیرا تعامل با بسته‌بندی یک تجربۀ حسی است. (بسته‌بندی خامه‌های صورتی)
• کسب‌وکارهایی که با محصولات یا خدمات جدید به دنبال ورود به بازارهای جدید هستند. (استراتژی اقیانوس آبی)
• کسب‌وکارهایی که با استراتژی تمایز در بازار فعالیت می‌کنند. مایکل پورتر می‌گوید: برای اینکه یک کسب‌وکار در بازار، موفق عمل کند، باید از یکی از سه استراتژی برنده استفاده کند. 1-استراتژی رهبری قیمت؛ 2-استراتژی تمایز؛ 3-استراتژی تمرکز. اگر هدف کسب‌وکار اشخاص استفاده از استراتژی تمایز است، دیزاین یکی از اصلی‌ترین مولفه‌های ایجاد تمایز است.
چرا دیزاین در طراحی اهمیت دارد؟
بر اساس آمار دانشگاه دلف هلند، 655 کسب‌وکار در سه کشور آمریکا، بریتانیا و هلند بررسی شده‌اند. نزدیک به 48درصد از فروش و 42درصد از سود کسب‌وکارها در این سه کشور نتیجۀ طراحی محصولات و خدمات جدید است. آمار داخلی فاصلۀ زیادی با این آمار جهانی دارد و این امر نشان‌دهندۀ قابلیت رشد و توسعۀ شرکت‌های دانش‌بنیان، ایده‌ها و تفکرات جدید است.
بر اساس آمار مجلۀ فوربز، نرخ بازگشت سرمایه در کسب‌وکارهایی که به‌صورت حرفه‌ای از طراحی بهره می‌گیرند، بین 71 تا 107درصد است.
بر اساس آمار DMI، ارزش سهام کسب‌وکارهایی که از طراحی بهره می‌گیرند، 211درصد بیشتر از کسب‌وکارهایی است که از طراحی استفاده نمی‌کنند.
مطالعۀ مکنزی روی 300 کسب‌وکار به‌مدت 5 سال، نشان می‌دهد کسب‌وکارهایی که به‌صورت اثربخش از طراحی و دیزاین استفاده کردند، نزیک به 2 برابر، درآمد و ارزش سهام بیشتری در مقایسه با باقی کسب‌وکارها داشتند.
انجمن طراحی بریتانیا اعلام کرده است، به‌ازای هر 1 واحد پولی که کسب‌وکارها صرف طراحی می‌کنند، 20 واحد گردش مالی خالص و 4 واحد سود عملیاتی کسب می‌کنند. این آمار با بررسی 10 سالۀ بورس انگلستان استخراج شده است و صرفاً برای شرکت‌های کوچک نیست و بر کل فضای اصلی اقتصاد انگلستان مستقر است. همچنین نرخ شکست شرکت‌هایی که از طراحی استفاده کردند یک دوم شرکت‌هایی است که از طراحی استفاده نکردند.
تأثیر دیزاین یا طراحی در کسب‌وکار چیست؟
طراحی صنعتی در یک کلام معادل ارزش‌آفرینی در ساختار کسب‌وکار است. بر اساس مطالعات انجام‌شده حدود 9 دسته از ارزش‌ها در اینجا ذکر شده است.
1. ارزش‌های عملکردی: طراحی کمک می‌کند، هدف غایی محصول، ارتقا پیدا کند یا محصولات خاصی بر اساس برخی عملکردها طراحی شود. مانند: کیف نوزاد برای مادر.
2. ارزش‌های ارگونومیکی: به تمامی تعاملات فیزیکی و روانی دوجانبه بین انسان و محصول اشاره می‌کند. مانند: دستگاه سونوگرافی.
3. ارزش‌های فنی: مانند: ماسک برای درمان کرونا که سه عملکرد درمانی، سرگرمی و ارتباط در این محصول پیاده‌سازی شده است.
4. ارزش‌های زیباشناختی: کمک می‌کند حس محصول، حس جذاب‌تری باشد.
5. ارزش‌های سمبلیک: هر آن چیزی که تداعی‌گر و یادآورندۀ مفهومی باشد. مانند: ربات خوش‌آمدگو
6. ارزش‌های تولیدی: مانند: با استفاده از پرینیت سه بعدی، کفشی متناسب با استخوان‌بندی و سایز پای افراد ایجاد شده است.
7. ارزش‌های اقتصادی: طراحی می‌تواند از سویی هزینه‌ها را کاهش و از سمتی درآمدها را افزایش دهد.
8. ارزش‌های فرهنگی: استفاده از عادت‌ها، سنت‌ها، فرهنگ‌ها و… در طراحی و دیزاین.
9. ارزش‌های زیست‌محیطی: مانند: بسته‌بندی تخم‌مرغ با استفاده از پوسته‌های تخم‌مرغ به‌جای استفاده از پلاستیک.
طراحی صنعتی
طراحی صنعتی می‌تواند در 6 حوزه خدمات ارائه دهد:
• طراحی محصول
• طراحی محیطی
• طراحی وسایل حمل‌ونقل
• طراحی خدمات
• طراحی سیستم
• طراحی رابط‌های کاربری
طراحی بسته‌بندی محصول
این بخش شامل 7 زیرشاخه است. این طبقه‌بندی طراحی نوشیدنی‌ها و غذاها، محصولات بهداشتی و آرایشی و عطر و ادکلن، محصولات دارویی و درمانی، شوینده‌ها و پاک‌کننده‌ها، لوازم خانگی، محصولات صنعتی و ابزارآلات صنعتی را دربر می‌گیرد.
بسته‌بندی درواقع لباس یک محصول است که نه تنها از لحاظ عملکردی وظیفۀ محافظت از محصول را دارد، بلکه به‌لحاظ ارزش‌های چندگانه می‌تواند برای کسب‌وکارها ارزش‌آفرینی کند. خیلی از خریداران به‌واسطۀ یک محصول آن را خریداری نمی‌کنند؛ بلکه به‌واسطۀ بسته‌بندی است که در اولین برخورد مخاطب با محصول اتفاق میفتد. بسیاری از کسب‌وکارها از طراحی بسته‌بندی به‌عنوان یک عامل هویت‌بخشی به محصول استفاده می‌کنند. تقریباً در تمام کسب‌وکارهایی که محصول را در یک لباس بسته‌بندی به مخاطب عرضه می‌کنند، بحث طراحی بسته‌بندی اهمیت پیدا می‌کند. معمولاً در پروژه‌های طراحی بسته‌بندی، طراحی مبتنی بر دریافت بینش‌های مشتری اهمیت فراوانی دارد. توجه به رفتارهای مشتری می‌تواند یک سرنخ مهم برای طراحی بسته‌بندی محصول باشد.
منابع مطالعاتی طراحی
• کتاب اصول دیزاین خدمات
• مطالعات طراحی
• روش‌های فراگیر طراحی
• تفکر طراحی در کسب‌وکار
مسئله شرکت‌های دانش بنیان در حوزه طراحی
مسئله امروز ما چیست؟ ضعف جدی کشور در طراحی صنعتی
• عدم آگاهی شرکت‌ها از اهمیت و تأثیر طراحی
• هزینۀ زیاد طراحی صنعتی
• ضعف در تعداد و تخصص تیم‌های طراح صنعتی
راه‌حل چیست؟ انواع حمایت‌ها برای شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق
• آموزش طراحی صنعتی
• مشاوره طراحی صنعتی و ساخت و تولید
• خدمات حمایت طراحی صنعتی و بسته‌بندی (مخصوص شرکت‌های دانش‌بنیان، نانویی و خلاق)
حمایت و خدمات قابل ارائه توسط معاونت علمی
• طراحی صنعتی
• طراحی بسته‌بندی
• نمونه‌سازی
• دیجیتال مارکتینگ
• ابزارهای تبلیغاتی
• تدوین مستندات فنی
پرسش و پاسخ
1. آیا برای شرکت‌های نوپا روش‌هایی وجود دارد که در ابتدای شروع کار هزینه‌های کمتری برای ابزارهای طراحی پرداخت کنند؟ چه روشی بهتر است برای بسته‌بندی استفاده شود؟
پاسخ: تا جایی که ممکن است باید هزینه‌های توسعه را در مراحل اول کاهش داد و ریسک شکست را به حداقل رساند. توصیه می‌شود از فرآیندهایی مثل اوت سورسینگ یا بهره‌برداری از منابع دیگران استفاده شود. برای شرکت‌های نوپا معمولاً پیشنهاد می‌شود هزینه‌های ثابت را به هزینه‌های متغیر تبدیل کنند. بعد از عبور از مراحل اولیه و رسیدن به یک وضعیت پایدار می‌توان بحث‌های بسته‌بندی و تولید بسته‌بندی را پیش برد. روش‌های ساخت بدون قالب، استفاده از 3D پرینت و … نیز پیشنهاد می‌شود.
2. مهم‌ترین نرم‌افزارهای کاربردی در طراحی صنعتی چیست؟
پاسخ: بر اساس بینش‌های طراحی یک سری اتود یا طراحی که بیانگر سناریوها و فرضیه‌های طراحی هستند در قالب اتودهای دستی وجود دارد؛ بنابراین طراحان کسانی هستند که در ترسیم انسان‌های قوی هستند. بعد از اینکه اتودها شکل گرفت که به منزلۀ پروپوزال‌ها و سناریوهای اولیه هستند، از آنها نمونه‌های اولیه ساخته می‌شود. همچنین در بعضی شرکت‌ها بنا به ماهیت آنها از یک سری نرم‌افزار برای ایجاد فایل‌های سه‌بعدی استفاده می‌شود. یکی از پرکاربرترین نرم‌افزارها که در حوزۀ مهندسی و دیزاین مشترک است، solidworks است. اگر مایل به ورود در حوزۀ طراحی هستید، این نرم‌افزار پیشنهاد می‌شود. در کنار این برنامه، نرم‌افزار راینو نیز پیشنهاد می‌شود. این برنامه برای افرادی که محیط نرم‌افزاری آزادی احتیاج دارند مناسب است. یک نرم‌افزار دیگری به نام کتیا نیز وجود دارد که در صنعت خودروسازی و هواپیما استفاده می‌شود.
3. آیا از نرم‌افزار مکانیکال دکستاپ می‌توان استفاده کرد؟
پاسخ: این برنامه با اتوکد نزدیکی و قرابت دارد. تعداد زیادی نرم‌افزار در این حوزه وجود دارد و می‌توان از آنها استفاده کرد. از جمله می‌توان به مایا، استودیو توکس و… اشاره کرد که اساساً برای طراحان صنعتی برنامه‌نویسی شده است.
4. درخصوص طراحی رابط کاربری توضیح دهید؟
پاسخ: تعامل اشخاص با تاچ پوینت رابط‌های کاربری تماماً توسط یک طراح فکر شده است. بخشی از آن توسط UX انجام می‌شود که به آن user experience گفته می‌شود و بخش دیگر آن UI است. UX به شکل خیلی ساده مانند پختن کیک و UI مانند تزیین کیک است؛ بنابراین ابتدا باید UX سپس UI اتفاق بیفتد. در UX از استراتژی‌ها و نیازها صحبت می‌شود. بعد از طراحی UX سراغ UI می‌رویم. در UI مباحث ظاهری و چیدمان و… مطرح می‌شود. در بسیاری از موسسات پیش‌بینی کرده‌اند، در بین سال‌های 2020 تا 2030 UX و UI از گرایش دیزاین بیشترین طرفدار را خواهد داشت.
5. درمورد اصول کلی طراحی در UI نرم‌افزارها اگر نکاتی وجود دارد لطفاً توضیح دهید؟
پاسخ: برای درک بهتر به تعدادی از قوانینی که در UI و UX وجود دارد اشاره می‌شود:
قانون جیکوبز: مردم ترجیح می‌دهند یک محصول دیجیتال مشابه سایر محصولات دیجیتال باشد؛ بنابراین در UX توصیه نمی‌شود، ظاهر یک اپلیکشن را متمایز با سایر اپلیکشن‌ها طراحی کرد.
قانون هیک: زمان مورد نیاز برای تصمیم‌گیری با افزایش تعداد گزینه‌ها، افزایش پیدا می‌کند.
قانون میلر: یک فرد به‌طور متوسط می‌تواند در آن واحد صرفاً 7 آیتم (2 مورد کمتر و بیشتر) به ذهن خود بسپارد.
قانون 8020: 80درصد از نتایجی که مدنظر هست، در اثر 20درصد از گزینه‌ها و آیتم‌ها رخ می‌دهد.
قانون پارکینسون: هرکاری به‌مدت زمانی که برای آن اختصاص داده می‌شود، زمان می‌برد؛ بنابراین ایجاد محدودیت‌های زمانی باعث افزایش سرعت کار می‌شود.
اصل فیدبک: برای تمامی فرآیندها باید یک فیدبک از سیتم به مخاطب داده شود.
اصل IKA افکت: اگر کاربر بتواند در سفارش‌سازی محصول دخالت داشته باشد، احساس تعلق پیدا می‌کند و سیستم برایش جذاب‌تر می‌شود.
6. آیا درمورد طراحی نرم‌افزارهای اندرویدی یا ویندوزی یا طراحی خدمات مرتبط سایت اموزشی، مطلب یا کتاب خاصی وجود دارد؟
پاسخ: اگر مایل به فعالیت در حوزۀ UX و UI و علاقه‌مند هستید، اخیراً کتابی به اسم طراحی تجربۀ کاربری چاپ شده است. UX برای مبتدیان است. کسانی که می‌خواهند به‌تازگی این حوزه را آغاز کنند، این کتاب مفید خواهد بود. موسساتی نیز کلاس‌های طراحی UX را برگزار می‌کنند. علاقه‌مندان می‌توانند در کلاس‌ها ثبت‌نام کنند. داشتن تجربۀ عملی و شرکت در پروژه‌های واقعی باعث می‌شود یک دیزاینر باتجربه شوید. کتاب‌های اصول دیزاین در خدمات و خودباوری در خلاقیت نیز برای علاقه‌مندان مفید است و قابلیت تمرین گروهی دارد.
7. روش‌های شناخت بازار در طراحی صنعتی چیست؟
پاسخ: کتاب روش‌های فراگیر طراحی توسط اساتید دانشگاه آمریکا نوشته‌شده و انتشارات وارش آن را به چاپ رسانده است. اگر افراد قصد دارند درخصوص روش‌های ابزارهای تحقیقات در دیزاین، چه درخصوص کاربر، چه درخصوص بازار و چه درخصوص مشتری اطلاعاتی کسب کنند، این کتاب پیشنهاد می‌شود.
8. میزان حمایت‌ها برای شرکت‌های دانش‌بنیان و نانویی به چه صورت است؟
پاسخ: برای شرکت‌های دانش‌بنیان نیمی از هزینه‌ها تا سقف 20 میلیون تومان پوشش داده می‌شود. برای دموی نمایشگاهی میزان حمایت 50درصد هزینه تا سقف 10 میلیون تومان و برای شرکت‌های نانویی 70درصد تا سقف 50میلیون تومان پوشش داده می‌شود.
9.حمایت از نمونه‌سازی چگونه است؟
پاسخ: یکی از مراحل در فرآیند طراحی، نمونه‌سازی است. حمایت‌هایی که معاونت علمی و فناوری برای طراحی صنعتی در نظر گرفته شامل این مورد هم می‌شود که می‌تواند کمک خوبی برای شرکت‌ها باشد.
